Wycena domen to nowa usługa na polskim, jak i światowym rynku. Towarzyszy jej dużo dyskusji, komentarzy i emocji. Prym wiodą specjalistyczne fora internetowe.
Spróbujmy znaleźć odpowiedzi na klika pytań.
Do czego może służyć wycena?
• Ustalenia ceny zakupu - sprzedaży
• Ustalenia ceny składnika majątkowego przedsiębiorstwa
• Ustalenia ceny składnika majątkowego rodziny
Jak duże kwoty uzyskano w Polsce za sprzedane domeny?
• Najwyższa to 4 000 000 ( informacja uzyskana od naszego zleceniodawcy)
• Transakcje za kilkaset tysięcy - kilkanaście rocznie
• Transakcje za kilkadziesiąt tysięcy - kilkanaście w miesiącu
• Transakcje za kilka tysięcy - powszechne
Dlaczego wycena domen metodą IPEH® może być bardziej wiarygodna od innych, jakie doświadczenie i umiejętności posiadają twórcy lub osoby z nimi współpracujące:
• Są to właściciele firm wielobranżowych oraz prezesi dużych korporacji z rynku IT
• Mają duże doświadczenie w zakresie wycen wartości niematerialnych i prawnych przedsiębiorstw
(Goodwill)
• Posiadają około 7 000 domen
• Sprzedażą, kupnem i rynkiem domen zajmują się od ponad 8 lat
• Zaangażowany przez nich kapitał w domeny i serwisy internetowe to kilka milionów złotych
• Zdobyta wiedza o rynku handlu nieruchomościami jest wykorzystywana przez analogię do wyceny
nieruchomości wirtualnych.
Metoda IPEH® (Internetowe Parametry Elektronicznego Handlu) została zgłoszona do Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej. Jest autorska metodą zespołu ekspertów wyceniających domeny.
1. Założenia teoretyczne metody IPEH®
(Internetowe Parametry Elektronicznego Handlu)
Autorska metoda wyceny domen internetowych IPEH® została opracowana przez zespół ekspertów mających długoletnie doświadczenie w zakresie: obrotu domenami internetowymi, handlu internetowego, rynku IT, analizy opłacalności projektów inwestycyjnych, wyceny wartości niematerialnych i prawnych, analizy ryzyka projektów inwestycyjnych, analizy ryzyka kredytowego wnioskodawców, biznes planów i studiów wykonalności.
Wartość domeny internetowej zależy od właściwego doboru nazw domen internetowych, który służy lepszemu i korzystnemu odróżnianiu się od konkurencji zaspokojeniu potrzeb obecnych i przyszłych grup klientów. Służy lepszemu utrzymaniu wierności i lojalności klientów, jest platformą skutecznej komunikacji z otoczeniem rynkowym. Przyczynia się do pomnażanie zaangażowanego kapitału.
Istotą tej metody w pierwszej kolejności jest analiza atrakcyjności samego słowa będącego adresem domeny internetowej. Ze zbioru ponad 200 parametrów opisujących wartość domeny wybierane są te, które w najlepszy sposób opisują badaną domenę. Potem następuje badanie zdolność samej domeny internetowej do generowania wolnych strumieni pieniężnych w przedziale od trzech do dziesięciu lat. Badanie wolnych strumieni pieniężnych poprzedzone jest budową odpowiedniego modelu finansowego odzwierciedlającego ponoszone nakłady inwestycyjne związane z utrzymaniem domeny i jej zdolności do generowania przychodów oraz różnych kategorii tych przychodów.
Następnie na modelu takim przeprowadzana jest jednoczynnikowa analiza wrażliwości modelu w celu ustalenia zmiennych krytycznych i ich wpływu na wartość bieżącą przepływów pieniężnych. Po takim badaniu następuje etap budowy trzech scenariuszy przepływów pieniężnych, bazowego, optymistycznego i pesymistycznego. Każdemu scenariuszowi przypisywane jest prawdopodobieństwo jego wystąpienia. Na tej podstawie jest obliczana wartość oczekiwana zdyskontowanych przepływów pieniężnych z uwzględnieniem stopy dyskonta, która odzwierciedla koszt zainwestowanego kapitału. Ostatnim etapem obliczeń jest ustalenie statystycznych miar ryzyka. Opisany sposób obliczeń powtarzany jest kilka razy w zależności od zastosowanych sposobów i technik wyceny wartości domeny internetowej.
W ramach metody IPEH® można wyróżnić wiele sposobów i technik wyceny wartości domeny internetowej. W praktyce każdy stosowany sposób i technika wyceny wartości domeny internetowej obarczone są pewnym błędem wynikającym z przyjętych założeń, szacunków i prognoz, które nigdy nie są w 100% pewne.
Dla zachowania większego obiektywizmu metoda IPEH® zaleca dokonanie wyceny wartości domeny internetowej w oparciu o kilka sposobów i technik wyceny wartości domeny internetowej jednocześnie.
W metodzie IPEH® są stosowane sposoby i techniki wyceny wartości niematerialnych i prawnych uznawane na arenie międzynarodowej. W praktyce międzynarodowej wyceny wartości niematerialnych i prawnych opierają się głównie na czterech metodach wyceny.
Każdy z przedstawionych niżej sposobów może mieć kilka technik szczegółowych, stosowanych w zależności od przedmiotu wyceny i dostępnych danych. Są to:
• sposób kosztowy
• sposób porównawczy (rynkowy)
• sposób dochodowy
• sposób mieszany - stosowany rzadko w szczególnych przypadkach.
Pierwszy sposób oparty jest na danych historycznych zawartych w księgach handlowych podmiotu zlecającego wycenę domeny i odzwierciedla dotychczas poniesione nakłady i koszty związane z budową wartości domeny internetowej.
Drugi sposób odnosi się do sytuacji bieżącej i uwzględnia aktualne transakcje sprzedaży domen internetowych na różnego rodzaju aukcjach i giełdach domen oraz przypadki sprzedaży domen opisywane w literaturze fachowej.
Trzeci sposób za podstawę wyceny przyjmuje wolne przepływy pieniężne prognozowane w okresach przyszłych. Najczęściej okres prognozy obejmuje trzy do dziesięciu lat.
Czwarty sposób jest kombinacją metod opierających się na założeniach trzech pierwszych i zwykle stosowany jest w szczególnych przypadkach.
Metoda IPEH® pozwala wyceniać wartość domeny internetowej ze względu na cel przeznaczenia wyceny. Metodą tą wyceniane są domeny do celów: podatkowych, transakcji kupna - sprzedaży, oceny działań marketingowych w oparciu o wycenianą domenę internetowa, ustalenia wartości firmy i innych celów.
Obecnie wartość domeny internetowej jest istotnym składnikiem wyceny firmy, podnosi jego siłę oddziaływania na otoczenie rynkowe i generuje dodatkowy strumień pieniężny dla jej właścicieli.
Metoda IPEH® uwzględnia specyfikę przedsiębiorstwa, jego wielkość, pozycje rynkową, dostępne dane i informacje, które można wykorzystać przy wycenie wartości domeny internetowej.
1.1. Wycena wartości domeny internetowej w oparciu o sposób poniesionych kosztów.
Wycena wartości domeny internetowej bazuje w tym przypadku na wydzieleniu w każdym okresie (najczęściej rocznym) kosztów i nakładów poniesionych w związku z budowaniem struktury elementów wchodzących w skład domeny internetowej. Nakłady te obejmują przede wszystkim wydatki ponoszone na: infrastrukturę teleinformatyczną, działania promocyjne, w tym reklamę oraz Public Relations. Mogą to być także wydatki przeznaczone na budowanie kanałów internetowej dystrybucji, prowadzenie badań marketingowych, szkolenia personelu itp.
Okres, za jaki analizowane są nakłady i koszty poniesione na budowę wartości domeny internetowej wynosi ostatnie 5 lat od momentu wyceny. Nakłady i koszy za ten okres mają największy wpływ na obecną wartość domeny internetowej. Okres pięciu lat jest zgodny z okresem amortyzacji wartości niematerialnych i prawnych
Odrębnym zagadnieniem jest wielkość poniesionych nakładów i kosztów w sytuacji, gdy zapisy w księgach handlowych podmiotu nie ewidencjonowały na specjalnie wydzielonych kontach księgowych ponoszonych nakładów i kosztów. W takim przypadku, eksperci dokonujący wyceny odwołują się do średnich nakładów w podobnych podmiotach i działających na podobnych rynkach. Przyjmuje się, że nakłady i koszty związane z kreowaniem wartości domeny internetowej wynoszą 0,1 - 50 % całości wydatków na marketing.
Aby sprowadzić poniesione nakłady i koszty w minionych okresach do wartości obecnej dokonuje się ich kapitalizacji stopą procentową, która odzwierciedla koszt kapitałów własnych.
Nie wszystkie nakłady i koszty poniesione na budowanie wartości domeny internetowej (np. pomysły) mogą być wyrażone w formie pieniężnej.
Stosunkowo wysoki poziom subiektywizmu jest wadą tej metody.
Inną technika stosowaną w sposobie kosztowym jest technika kosztów odtworzenia. Założenia, przyjęte w tej technice są podobne do sposobu poniesionych kosztów. Na koszty i nakłady nie patrzy się z punktu widzenia ich wartości historycznej, ale obecnej tj. takich, które należałoby ponieść, aby osiągnąć, co najmniej taką samą wartość domeny internetowej postrzeganej jako jej siłę oddziaływania na otoczenie rynkowe.
Technika ta różni się od poprzedniej tym, że uwzględnia się nie tyle koszty poniesione przez przedsiębiorstwo (nie wiadomo, czy były one w pełni słuszne), lecz koszty, jakie trzeba ponieść uwzględniając obecne realia rynkowe.
W praktyce ponowne zbudowanie istniejącej już firmy jest znacznie trudniejsze niż było to możliwe przed kilku lub kilkunastu laty. W większości branż warunki działania zmieniają się tak szybko, że każde następne przedsiębiorstwo wchodzące na rynek ma coraz bardziej utrudnione zadanie, by na nim prosperować. Z tego względu metoda kosztów odtworzenia wydaje się bardziej precyzyjną od metody poniesionych kosztów. Obecnych i przyszłych właścicieli przedsiębiorstwa będzie interesowała obecna wartość domeny internetowej, a w mniejszym stopniu, w jaki sposób była ona kształtowana.
1.2. Wycena wartości domeny internetowej w oparciu o jej wartość giełdową lub porównawczą.
Wycena wartości domeny internetowej, która opiera się na wartości domeny internetowej należy do grupy metod rynkowych. Pozwala ona na oszacowanie wartości domeny w momencie przeprowadzania analizy. Oznacza to, że jest to wartość aktualna, którą domena reprezentuje w chwili wyceny, nie wynika natomiast z przeszłych decyzji i działań przedsiębiorstwa ani też z przewidywanych w przyszłości zdarzeń. Aktualny stan wartości domeny internetowej jest główną zaletą tej metody. Nowy właściciel od tej pory sam może decydować jak podnosić wartość nabytej domeny internetowej, jak kształtować jej strukturę i jak nią zarządzać.
Porównywalna cena - sposób ten robi wrażenie niezwykle atrakcyjnego, w praktyce jednak możliwości jego stosowania są ograniczone. Uwarunkowane jest to niewielką liczbą ujawnionych transakcji na rynku sprzedaży domen internetowych (szczególnie dotyczy to rynku polskiego). Utrudnieniem jest poufność transakcji a przede wszystkim danych finansowych, które nie są publicznie dostępne. Ponadto należy brać pod uwagę szereg okoliczności wywierających bezpośredni wpływ na ostateczną wycenę, np. cel danej transakcji.
Zaletą techniki rynkowej opierającej się na wartości giełdowej lub porównawczej jest prostota stosowania oraz szybkość w dochodzeniu do końcowego rezultatu.
Do ułomności tej techniki należy zaliczyć ograniczony zakres stosowania (tylko w przypadku przedsiębiorstw wystawiających swe domeny do publicznej sprzedaży w oparciu o giełdy domen) lub domen, które można porównać z innymi transakcjami sprzedaży.
1.3. Wycena wartości domeny - sposobem przychodów przyszłych okresów.
Sposób ten opiera się na założeniu, że domena internetowa może generować strumień przychodów wynikający z posiadania dobrze ukształtowanej struktury handlu internetowego oraz działań promocyjnych. Podstawą szacunków są tutaj przychody przyszłych okresów.
Przyjmuje się założenie, że przyszłe przychody np. z tytułu posiadania dobrej domeny internetowej, dobrze zorganizowanego handlu internetowego, lojalnych klientów, dobrego powiązania działań promocyjnych ze stroną internetową, itp. będą wyższe od przychodów uzyskiwanych przez przedsiębiorstwo nie posiadające dobrej domeny internetowej. Możliwe jest prowadzenie działań promocyjnych i handlowych pod dowolną nazwą domeny internetowej, jednakże jak wykazuje praktyka i doświadczenie koszty są niewspółmiernie wyższe.
Potencjalne przychody należy pomniejszyć o wydatki ponoszone na działania marketingowe, utrzymanie infrastruktury teleinformatycznej, zatrudnienie personelu, innowacyjne itp., które trzeba cały czas ponosić, by utrzymać odpowiednie przychody oparte o działania związane z domena internetową. a także o należne podatki z tytułu wyższej sprzedaży. Tak wyliczona różnica, w każdym okresie prognozy, jest dyskontowana współczynnikiem dyskonta uwzględniającym koszt zainwestowanego kapitału.
By technika dochodowa mogła być zastosowana, przedsiębiorstwo musi posiadać zdolność do dalszego istnienia. Jeżeli przyszłość przedsiębiorstwa jest zagrożona, to trudno szacować wartość domeny internetowej na podstawie przyszłych okresów jego działalności.
Istotnym elementem tej techniki jest ustalenie okresu prognozy, jaki ma być brany pod uwagę przy prowadzeniu kalkulacji. Przyjmuje się, że powinien on wahać się w przedziale 3 - 10 lat. Przy czym w branżach o większej dynamice zmian (informatyka, telekomunikacja) powinien on być bliższy tej dolnej granicy, a w branżach w mniejszej dynamice (przemysł metalowy, drzewny, chemiczny, spożywczy) może to być okres zbliżony nawet do 10 lat.
Prognozowanie wysokości przychodów i kosztów w kolejnych latach oparte jest na: podstawie dynamiki przychodów i kosztów w latach ubiegłych, podstawie szacunków i planów zarządu przedsiębiorstwa, podstawie przeciętnej dynamiki w danej branży, podstawie założeń dotyczących parametrów makroekonomicznych.
Sposób przychodów przyszłych okresów daje odpowiedź (w przybliżeniu), jakich korzyści może spodziewać się inwestor zainteresowany nabyciem wycenianej domeny internetowej. Odniesienie do przyszłości jest znacznie korzystniejsze niż bazowanie na danych historycznych. Z tego względu metody z grupy dochodowych są bardzo często wykorzystywane przy wycenie zarówno aktywów materialnych, wartości firmy jak i domen internetowych.
Istnieje szereg odmian wyceny wartości domeny internetowej tą metodą. Podstawowa różnica polega na sposobie wydzielenia z przepływów gotówkowych generowanych przez przedsiębiorstwo tych, które są związane z wycenianą domeną oraz sposobie obliczenia współczynnika dyskontowego.
